Çanakkale Savaşı Öncesi ve Gelişimi

ÇANAKKALE SAVAŞLARININ ÖNCESİ VE GELİŞİMİ

(Son güncelleme 18 Mart 2019)

Çanakkale Savaşı, başını Britanya İmparatorluğunun çektiği İtilaf Devletleri  ile Osmanlı İmparatorluğu’nunda aralarında  bulunduğu İttifak Devletleri arasında meydana gelen 1 nci Dünya Savaşı’nın Osmanlı Doğu cephesindeki savaşlardan bir tanesidir ve Çanakkale Boğazını geçmek isteyen Britanya ile Fransız ortaklaşa donanmasının hezimete uğratıldığı deniz savaşıdır.

28.Temmuz.1914  Günü Avusturya birliklerinin Belgrad’ı  top ateşine tutarak Sırbistan’a karşı savaş ilan etmesiyle Avrupa’da başlayan 1 nci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu tarafsız durumda iken,  2.Ağustos.1914 tarihinde  İttifak Devletleri safına katılmak üzere Almanya İmparatorluğu ile gizli bir antlaşma imzalamıştır.

Bu gizliliğin nedeni de savaş hazırlığı yapmaya fırsat yaratmaktır.

Bu antlaşma sonunda Almanya İmparatorluğu, gerek Rus’yayı karadenizden vurmak ve yardım gemilerinin boğazdan geçişini engellemek gerekse olayları oldu bittiye getirerek Osmanlı İmparatorluğu’nu savaşın içine çekmek için, Akdeniz’de bulunan donanmasından Gooben muharebe gemisi ile Breslau kruvazörü nü Çanakkale Boğazı’dan geçirerek İstanbula getirmiştir.

Boğazlar Antlaşması gereğince bütün savaş gemilerine boğazların kapalı olması gerekirken, bu iki büyük savaş gemisinin geçmesi, itilaf devletleri arasında infiale sebeb olmuşsada, Osmanlı İmparatorluğu cevaben, bu gemileri satın aldığını beyan etmiş, isimlerini Yavuz ve Midilli olarak değiştirmiştir. Ancak gemilerdeki Alman subay ve erleri , Osmanlı üniformalı giysileri altında aynen görevlerine devam etmişler, Amiral Souchon ise Osmanlı Donanması Komutanlığı’na getirilmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu’nun 1 nci Dünya Savaşına resmen dahil olması, bu iki savaş gemisinin Amiral Souchon komutasında 27.Ekim.1914 günü Rusya’nın Karadeniz deki bazı limanlarını bombalamasıyla başlamıştır.

Bombalama sonucu Rusya ve Britanya İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu’na karşı savaş ilan etmişlerdir.

Çanakkale Savaşının gelişmesi:

Almanya tasarladığı savaş planı ile (Schlieffen Plan) önce Avrupa cephesinde İnginiz ve Fransız  kuvvetlerini yenilgiye uğratıp,sonra doğuya kayarak Rusya yı devre dışı bırakmak ,sonrasındada Osmanlı İmparatorluğu eşliğinde tüm doğuda kara yolları ile  güneyde deniz yollarını açık tutmaktır.

Ancak Avrupa’da galibiyet gerçekyeşmeyince, önce doğuya giderek Osmanlı üzerinden Rusya’yı devre dışı bırakıp, tekrar tüm kuvvetlerini batıya kaydırarak itilaf kuvvetlerini yenmeyi kararlaştırmış ve ilk etapta Osmanlı 3.Ordusunun Kafkasya üzerinden Rusya ya saldırmasını sağlamıştır.

Karadeniz üzerinden gelen Rusya Ticaret gemilerinin boğazlardan geçirilmemesi Rusla yı zor duruma bıraktığı gibi,diğer taraftan bu tıkanıklık Fransız, İngiliz gibi Avrupa ülkelerinin Rusya ile Ticari bağlarınıda yok etmiştir.

Ozamanlar bilindiği gibi Avrupa Rusya arasında ki ulaşım için dört yol vardır. Bunlardan birincisi Kuzey Buz Denizi’dirki yılın büyük bölümü buzlar altında, ikincisi Batlık Denizi dirki burasıda Alman donanması denetiminde, üçücüsü Avrupa-Rusya kara yoludur ki buda yine Almanya birliklerinin denetimi altındadır.

İtilaf Devletleri tek yol kalmıştır, oda Boğazların geçiişe açılması.İşte Çanakkale Savaşlarının ana sebebide buna dayanmaktadır.

İtilaf Devletleri bu doğrultuda bir planı tartışmaya açtıktan sonra Rusya ya ulaşmanın tek yolunun boğazları denetim altına almakla gerçekleşebileceğine karar vermişler ve bu denetim sonunda da Rusya ile irtibat sağlandığı gibi İstanbul’da işgal edilmiş olacak dolayısıyla aşağıdaki stratejik sonuçlara da  kavuşulmuş olacaklardır.

1.  Osmanlı İmparatorluğu savaş dışı bırakılarak, Almanya’nınönemli bir müttefiki yok olacaktır.

2.  Süveyş Kanalı’nın Osmanlı denetiminden çıkması sonucu,İngiltere nin Uzak Doğu yolu güven altına alınmış olacaktır.

3.  Osmanlı’nın savaş dışı olması, gerek Ortadoğu da ve gerekse uzak doğudaki Müslüman ülkelerin direncini zayıflatacaktır.

4.   Osmanlı denetimindeki Balkan Ülkeleri’nin baş kaldırarak İtilaf Devletleri yanında yer almalı sağlanmış olacaktır.

Dolayısıyle bu dört stratejik olay sonucu desteğini kaybeden Almanya ise yenilmek zorunda kalacaktır.

İtilaf Devletleri , kararlaştırdıkları bu plan üzerine Dünyada hiçbir donanmanın karşı gelemiyeceği düşüncesine sahip oldukları İngiliz_Fransız deniz gücünün boğazlara karşı ilk saldırısını 19.Şubat.1915 tarihinde başlatırlar.

13.Mart.1915 Tarihine kadar tabyalar devamlı top ateşine tutulur, mayın temizleme hızla ilerler ama  bi türlü Osmanlı kuvvetleri pesetmez,binlerce top mermisi adeta boşa atılmış olur.

Aradan bi zaman geçtikten sonra itilaf kuvvetleri 18.Mart.1915  günü boğazın en dar mevki olan 1 mil genişliğindeki  noktayı hedef seçerek Amiral John Robeck komutasındaki  16 gemilik dev donanmayla saldırıya geçerler ancak Nusret Mayın Gemisinin döşediği mayınlar dan hasar almışlar,mayınları temizlemek için balıkçı teknelerini devreye sokmuş olsalarda tabyalardan atılan toplarla onlarda geri kaçmışlardır.

Denizden tabyaları susturarak geçemiyeceklerini anlayan İtilaf kuvvetleri, karaya asker çıkarıp topçu bataryalarını susturdukdan sonra boğazı geçmeyi planlamışlar ve Gelibolu Yarımadasına çıkarma yapmaya karar vermişlerdir.

Yarımadanın güney bölümündeki kumsalda iki cephe açılmış, bunlardan Seddülbahir Cephesine İngiliz 29 ncu Tümeni ile Fransız Kolordusu çıkarma yaparken, Arıburnu Cephesine ise Anzaklar Kolordusu çıkarma yapmaya başlamışlardır.

Diğer taraftan 2 Tümenden oluşan İtilaf Deniz Kuvvetleri ise boğazdan içeri girmek üzere hareket etmiştir.

Queen Elizabeth, Agamemnon, Lord Nelson muharebe gemileri ile Inflexible kruvazöründen oluşan ve Amiral Robeck komutasındaki güçlü 1 nci Tümen önde olmak üzere, Amiral Guepratte komutasındaki 3 ncü Tümen de Suffren, Bouvet, Goulois,Charlemagne adlı 4 Fransız gemisi ile Triumoh ve Prince George adlı iki İngiliz muharebe gemileri ile arkadan boğazda ilerlemeye başladılar.

Tümenlerin önünde ise mayınlardan yol açmak için Muhripler görev yapmaktadır.

Gemiler planlanan noktaya geldiklerindeQueen Elizabeth Rumeli Mecidiye tabyasını, Lord Nelson Namazgah Tabyasını, İnflexible ise Rumeli Hamidiye Tabyasını  hedef seçerek saat 11.30 da tabyalara top atışı başlamışlardır.

3 ncü Tümenin Triumph ve Prince George adlı gemileride Rumeli Mesudiye ve Yıldız tabyalarına top ateşine başlamıştı.

İlk etapta gemiler bataryalardan açılan topların mevzileri dışında olduğundan isabet almadılar.Bu zaman zarfında Çimenlik,Rumeli Hamidiye ve Anadolu Hamidiye bataryaları ve bazı ön bataryalar ateş almış isede, merkez bataryalar ateşe devam ediyordu.

Bundan cesaretlenen gemiler cesaretle ilerlerken 900 yarda kadar içeri girince şiddetli kop ateşi altında kaldılar ve ilk etapda Triumph ve Prince gemileri yara aldılar.

Saat 14.00 e gelindiğinde Tabyalardan gelen yoğun top ateşi altında kalan gemilerden Suffren hızla geri kaçarken, onu takip etmek isteyen Bouvet birkaç yüz metre gitmeden büyük bir patlamayla sulara gömüldü.Bunu gören diğer gemiler ateşi keserek yardıma gittiler ve Queeen Elizabeth ile Agamemnon dan başka ateş eden gelim kalmadı.Saat 14.40 sıralarında ise Goulois gemisi isabet almış ağır hasarla boğazı terk ediyordu. Komutanlar şaşkınlık içinde kalmışlardı..15.30 sıralarında ise mayına çarpan Inflexible ağır hasarlı olmasına rağmen geri kaçabilmişti.

Bu arada Rumeli Hamidiye ve Namazgah bataryaları isabet aldığından savaş dışı kalmıştı.

Bu şaşkınlık ortamında Plana göre 1 ve 3 ncü Tümenler bataryaları top ateşiyle döverken, üstünlük sağlandığı tesbit edilirse, arkadan gelecek olan ve Albay Haves Sadler komutasındaki  2 nci Tümen, Ocean, İrresistisle, Albion, Vengeance, Swiftsun ve Majestic adlı gemilerle arkadan gelip 3 ncü Tümen in yerini almayı beklerken, gemilerin kaçtığını görünce onlarda top ateşine başladılar, ama menzil ancak gemiler tamamen menzil içinde olduğundan ilk gemi İrrisistible ağır top ateşi altında isabet alır ve kaçarkende mayına çarpar.

Durumunu vahametini gören Amiral Robeck geri çekilme emrini verir,geri çekilme esnasında mayına çarpan Ocean gemiside sulara gömülür.Akşama doğru ise tüm kuvvetler boğazı terk etmişlerdir.

İtilaf Deniz kuvvetlerinin bu hezimete uğratıldığı tarih olan 18.Mart.1915 den sonra 18.Mart Çanakkale Zaferi günü olarak kutlanır.

ÇANAKKALE DENİZ ZAFERİ İÇİN.. TIKLAYIN.

ETİKETLER: İTİLAF DEVLETLERİ, BRİTANYA, FRANSA, SEDDÜLBAHİR, ANZAKLAR, YAVUZ, MİDİLLİ

BUNLARDA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR :

Gerici yobaz sürülerinin şehit ettikleri Cumhuriyet değerlerinden Teğ.Kubilay anıldı.

Sarıkamış Faciası ve 33 yaşında Osmanlı Ordusu Komutanı olan Damat Ferit Paşa

Sarıkamış Facasının öncesi ve sonrası.

Sivas Madımak Otel Faciası, başlaması ve devlet yetkililerinin vurdum duymazlığı.

Arakan Müslümanları 
Miammar Devletinde ayrılıkçı Arıkan Müslümanları ve olayın altındaki gerçek ve ABD / CİA Ajanlarının bir üst kurmak için kışkırttıkları sunni müslümanlar.

Tweetle