VEJETARYENLİK YADA ETYEMEZLİK ve TARİHÇESİ
Vejetaryenliğin yanında, ek olarak hayvanların ürettiği ürünlerin de (Bal, süt, yumurta vb.) tüketilmemesine ise bazılarının Sıkı Vejetaryenlik dedikleri Veganlık adı verilir.
Vejetarlenliği kabul edenlere Vejetaryen, Veganlığı kabul edenlere ise Vegan adı verilir.

Veganlar hayvani besinler ile hayvanların ürettiği besinleri yemedikleri gibi, bazı veganlar ise dahada ileri giderek hayvansal katkı maddesi içeren temizlik, makyaj gibi ürünler ile birlikte deri, kürk, yün ve ipek benzeri giyim eşyalarını dahi kullanmazlar.
İlk defa 1842 yılında kullanılmaya başlamış bulunan "Vejetaryen" sözcüğü "Canlı, sağlam, yaşam dolu" anlamına gelen "Vegetus" sözcügünden gelir.
Vejetaryenlik nedenlerinin açılımına bakarsak. bazı insanlar :
- Hayvanları yemek için beslemenin ve sonunda da öldürmenin yanlışlıklarını ve etik olmayışını ileri sürerek;
- Bazı beslenme uzmanlarının, yağ, tuz ve şekerli yiyecekler yerine bol sellüloz içeren bitkisel liflere, kepekli tahıllara, çiğ sebze ve meyvelere daha fazla yer verilmesinin, sağlıklı ve dengeli beslenme için gerekli olduğunu ileri sürmelerine inanarak;
- Vej koşulların, doğal çevreyi daha çok koruyacağı tezine dayanarak;
- Çiftlik ve besi hayvanlarıının yetiştirilmesi için ayrılan alanlardan ve işletme giderlerinden daha küçük alanlarda ve ekonomik yönden daha uygun şartlarda, aynı besin değerine sahip sebze ve meyve yetiştirmenin mümkün olduğunu savunarak;
- İnsan fizyonomisi ve sindirim organlarının, et ve türevlerini yeteri kadar kolayca sindiremiyeceği, dolayısıyle zorlanacağı, bu besinlerin sindirim organlarında uzun zaman kalacağı ve bulundukları organları tahriş edebileceği tehlikesine kapılarak, bu tezlerinide, örnek olarak köpeklerin sindirim organlarının çok kısa olması ve yedikleri etli besinlerin atıklarını daha kısa zamanda dışarı attıkları, insan sindirim organlarının ise çok uzun olmasından dolayı, atıklar saatlerce hatta günlerce organ içinde kalacaktır gerçeğine bağlıyarak;
- Çoğunlukla Budizm, Hinduizm, Caynacılık ve Hıristiyanlığın bazı mezheplerine bağlı olanların, canlılara zarar vererek veya onların ölümüne neden olabilecek şekilde elde edilen besinlerin yenmemesi gerektiğine dinleri uyarınca inanarak Et ve Türevlerini yemezler.
Vejetaryenlik Çeşitleri :

Ovo-Lakto Vejetaryenlik : Bu guruptaki vejetaryenler ise Lakto guruptakilerin aksine yumurta tüketimini kabul ederler.

Su Vejetaryenlik : Bazı Budist'lerinde içinde bulunduğu bu gurup vejetaryenler, hayvansal ürün olmamakla birlikte, soğan ile sarımsağı bir arada tüketmekten kaçınırlar.
İnsan sağlığında Vejetaryenliğin yeri :
ABD Diyet Dernekleri ile Kanada Diyetisyenler Birlikleri'nin Vejetaryenliğin insan sağlığı üzerindeki etkilerini araştırmak üzere yaptıkları anketlere göre :
- İskemik kalp rahatsızlıklarına yakalanmada, Etçil İnsanlara göre Vejetaryen Erkekler %30 , Kadınlar ise %20 daha az riske sahipler;
- Vejetaryenlerde, kolestrol seviyesi ile kan basıncı çok daha düşük görülürken, buna parelel olarak
Kalp hastalıkları , Yüksek tansiyon riski , şeker düzeyi , böbrek rahatszlıkları ve Aizheimer gibi bunama rahatsızlıklarına daha az rastlanıyor.
Bunlara karşılık özellikle yağlı kırmızı et tüketiminin çeşitli kanser türlerine (Yutak, karaciğer, kolon, akciğer) yakalanma riskini artırdığı görülmekte.
Yukarıda belirtilen açık seçik gerçeklere rağmen, başta ABD ndeki sığır tüccarları olmak üzere, her yıl milyarlarca dolarlık et piyasasını kontrolleri altında tutan dünya hayvansal ürün tröstlerinin, bu karlı ve sonu gelmeyecek olan pazarı ellernden kaçırmamak için tüm güçleriyle, gerek görsel ve gerekse yazılı basındaki nüfuzlarını kullanarak, hatta tıp camiasınıda etkiliyerek, vejetaryenliğe karşı çıkmaları her ne kadar hayvansal ürün talebinin düşmesini engellemiş olsada;
Vejetaryen Dernek ve Birlikleri boş durmamış, çoğunluk tıp uzmanlarının ; et ürünleri tüketilmemesinde hafız kaybı yaşanacağı, beynin tam işlevini yapamayacağı, azda olsa gerekli olan kolestrol ihtiyacının karşılanamayacağı, protein eksikliği, vitamin ve diğer minarellerin tam alınmayışı, vücudu güçsüz bırakacağı gibi, hiçbir bilimsel iddialarını çürütmek için çalışmış, araştırma yapmış ve aşağıdaki tabloda da görüleceği gibi, et ürünleri ile sebze ve meyveler arasında insan vücudu için gerekli besin değerlerinde hemen hemen hiç bir farkın bulunmadığını kanıtlamıştır.
MİNAREL VİTAMİN
|
ET ÜRÜNLERİ
|
VEJETARYEN GIDALAR
|
Protein
|
Tüm Kırmızı - Beyaz Etler - Deniz ürünleri
|
Bürüksel Lahanası-Brokili
Fıstık ezmesi-Soya fasulyesi
Mercimek-Nohut-Fasulye
Yeşil bezelye-Pilav-Yumurta-Fındık.
|
Kolestrol
|
Sığır eti ve tüm kırmızı etler
|
Tereyağı-margarinler-Şeker barları-Çikolatalar
|
Demir
|
Sırasıyla Sığır fletosu - Hindi ve Tavuk etleri-Kabuklu
deniz ürünleri
|
Mercimek-Fasulye ve Soya gıdaları-Yeşil yapraklı sebzeler
Kuru üzüm-Tahıllar ve tahıl
ürünleri.
|
Kalsiyum
|
-
|
Süt ve Süt ürünleri-Koyu yeşil yapraklı sebzeler-Brokoli
Soya sütü-Portakal suyu ve soya gıdaları.
|
Potasyum
|
-
|
Brokoli-Patates-Yeşil yapraklı
sebzeler-Narenciye-Muz-Bezelye
Kurutulmuş meyveler
Lima Fasulyesi.
|
Fosfor
|
Yağsız sıgır eti - Balık
Kümes Hayvanları
|
Süt ve Süt Ürünleri - Yumurta
Kuru Fasulye – Bezelye
Mercimek
Fındık - Tüm Tahıllar – Tohumlar
|
İyot
|
Tuzlu Su Balığı
|
İyotlu Tuz
|
Magnezyum
|
Sığır fletosu - Balık ve Tavuk eti
|
Kakao ve Çikolata
Koyu Yeşil sebzeler
Kuru Fasulye – Bezelye
Mercimek
Fındık - Yer Fıstığı - Fıstık Ezmesi
Tüm tahıllar ve Tohumlar
|
Çinko
|
Kırmızı Etler - Kümes Hayvanları
Kabuklu Deniz Hayvanları
|
Kuru Fasulye – Bezelye
Mercimek
Tüm Tahıllar ve Tohumlar
|
Folik Asit (Folat)
|
Karaciğer
|
Kuru Fasulye – Bezelye
Mencimek
Zenginleştirilmiş Tahıl Ürünleri
Güçlendirilmiş Tahıllar
Buğday Tohumu - Portakal Suyu
Koyu Yeşil sebzeler
Buğday Tohumu – Maya
|
Vitamin. A
|
Karaciğer
|
Yumurta - Süt ve ürünleri
Yeşil veya turuncu sebzeler
Kayısı-Şeftali-Mango-Portakal
|
Vitamin. B-6
|
Karaciğer – Balık - Kırmızı Et
Kümes Hayvanları
|
Muz - Fındık
Patatesler
Tüm Tahıllar ve Tohumlar
|
Vitamin. B-12
|
Balık ve Kabuklular
Kırmızı Etler - Organ Etler
|
Yumurta-Süt ve Süt Ürünleri
Güçlendirilmiş Tahıllar
|
Vitamin. C
|
-
|
Tüm harenciye ürünleri-Ispanak
Brokoli-Çilek-Kivi-Guava
Biber-Domates
|
Vitamin. D
|
Karaciğer-Yüksek Yağlı Balık
Somon-Orkinos-Sardalya
|
Yumurta Sarısı - Güçlendirilmiş Süt-Soya sütü-Portakal
suyu
Güçlendirilmiş Tahıllar
|
Vitamin. E
|
-
|
Margarin-Bitkisel Yağlar
Tahıllar - Tohumlar
Fındık - Yer Fıstığı - Fıstık Ezmesi
|
Vitamin. K
|
-
|
Lahana - Bürüksel lahanası
Brokoli - Mayonez
Yapraklı Yeşil Sebzeler
Soya – Kanola – Zeytinyağı
|
Follow @AlpWebSite
Tweetle
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder