Vejetaryenlik ve Tarihçesi

 VEJETARYENLİK YADA ETYEMEZLİK ve TARİHÇESİ

Vejetaryenlik, insanlar dışında kalan tüm canlıların da  dünyada en az insanlar kadar yaşam haklarının bulunduğunu kabul etme, hayvan sevgisi, sağlık sorunları, dini inanışlarının gereği ve benzeri nedenlerle et kategorisine giren tüm besinleri tüketmeme kararlılığı ve alışkanlığıdır.

Vejetaryenliğin yanında, ek olarak hayvanların ürettiği ürünlerin de (Bal, süt, yumurta vb.) tüketilmemesine ise bazılarının Sıkı Vejetaryenlik dedikleri Veganlık adı verilir.
Vejetarlenliği kabul edenlere Vejetaryen, Veganlığı kabul edenlere ise Vegan adı verilir.


Veganlar hayvani besinler ile hayvanların ürettiği besinleri yemedikleri gibi, bazı veganlar ise dahada ileri giderek hayvansal katkı maddesi içeren temizlik, makyaj gibi ürünler ile birlikte deri, kürk, yün ve ipek benzeri giyim eşyalarını dahi kullanmazlar.

İlk defa 1842 yılında kullanılmaya başlamış bulunan "Vejetaryen" sözcüğü "Canlı, sağlam, yaşam dolu" anlamına gelen "Vegetus" sözcügünden gelir.

Vejetaryenlik nedenlerinin açılımına bakarsak. bazı insanlar :

- Hayvanları yemek için beslemenin ve sonunda da öldürmenin yanlışlıklarını ve etik olmayışını ileri sürerek;

- Bazı beslenme uzmanlarının, yağ, tuz ve şekerli yiyecekler yerine bol sellüloz içeren bitkisel liflere, kepekli tahıllara, çiğ sebze ve meyvelere daha fazla yer verilmesinin, sağlıklı ve dengeli beslenme için gerekli olduğunu ileri sürmelerine inanarak;

- Vej koşulların, doğal çevreyi daha çok koruyacağı tezine dayanarak;

-  Çiftlik ve besi hayvanlarıının yetiştirilmesi için ayrılan alanlardan ve işletme giderlerinden daha küçük alanlarda ve ekonomik yönden daha uygun şartlarda, aynı besin değerine sahip sebze ve meyve yetiştirmenin mümkün olduğunu savunarak;

- İnsan fizyonomisi ve sindirim organlarının, et ve türevlerini yeteri kadar kolayca sindiremiyeceği, dolayısıyle zorlanacağı, bu besinlerin sindirim organlarında uzun zaman kalacağı ve bulundukları organları tahriş edebileceği tehlikesine kapılarak, bu tezlerinide, örnek olarak köpeklerin sindirim organlarının çok kısa olması ve yedikleri etli besinlerin atıklarını daha kısa zamanda dışarı attıkları, insan sindirim organlarının ise çok uzun olmasından dolayı, atıklar saatlerce hatta günlerce organ içinde kalacaktır gerçeğine bağlıyarak;

- Çoğunlukla Budizm, Hinduizm, Caynacılık ve Hıristiyanlığın bazı mezheplerine bağlı olanların, canlılara zarar vererek veya onların ölümüne neden olabilecek şekilde elde edilen besinlerin yenmemesi gerektiğine dinleri uyarınca inanarak Et ve Türevlerini yemezler.

Vejetaryenlik Çeşitleri :

Lakto Vejetaryenlik : Lakto gurubuna dahil olan vejetaryenler, hayvanlar tarafından üretilen süt, bal vs. gibi ürünleri tükettikleri halde, yumurta tüketmeyi redederler.

Ovo-Lakto Vejetaryenlik : Bu guruptaki vejetaryenler ise Lakto guruptakilerin aksine yumurta tüketimini kabul ederler.



Su Vejetaryenlik : Bazı Budist'lerinde içinde bulunduğu bu gurup vejetaryenler, hayvansal ürün olmamakla birlikte, soğan ile sarımsağı bir arada tüketmekten kaçınırlar.





İnsan sağlığında Vejetaryenliğin yeri :

ABD Diyet Dernekleri ile Kanada Diyetisyenler Birlikleri'nin Vejetaryenliğin insan sağlığı üzerindeki etkilerini araştırmak üzere yaptıkları anketlere göre :

- İskemik kalp rahatsızlıklarına yakalanmada, Etçil İnsanlara göre Vejetaryen Erkekler %30 , Kadınlar ise %20 daha az riske sahipler;

- Vejetaryenlerde, kolestrol seviyesi ile kan basıncı çok daha düşük görülürken, buna parelel olarak
Kalp hastalıkları , Yüksek tansiyon riski , şeker düzeyi , böbrek rahatszlıkları ve Aizheimer gibi bunama rahatsızlıklarına daha az rastlanıyor.

Bunlara karşılık özellikle yağlı kırmızı et tüketiminin çeşitli kanser türlerine (Yutak, karaciğer, kolon, akciğer) yakalanma riskini artırdığı görülmekte.

Yukarıda belirtilen açık seçik gerçeklere rağmen, başta ABD ndeki sığır tüccarları olmak üzere, her yıl milyarlarca dolarlık et piyasasını kontrolleri altında tutan dünya hayvansal ürün tröstlerinin, bu karlı ve sonu gelmeyecek olan pazarı ellernden kaçırmamak için tüm güçleriyle, gerek görsel ve gerekse yazılı basındaki nüfuzlarını kullanarak, hatta tıp camiasınıda etkiliyerek, vejetaryenliğe karşı çıkmaları her ne kadar hayvansal ürün talebinin düşmesini engellemiş olsada;

Vejetaryen Dernek ve Birlikleri boş durmamış, çoğunluk tıp uzmanlarının ; et ürünleri tüketilmemesinde hafız kaybı yaşanacağı, beynin tam işlevini yapamayacağı, azda olsa gerekli olan kolestrol ihtiyacının karşılanamayacağı, protein eksikliği, vitamin ve diğer minarellerin tam alınmayışı, vücudu güçsüz bırakacağı gibi, hiçbir bilimsel  iddialarını çürütmek için çalışmış, araştırma yapmış ve aşağıdaki tabloda da görüleceği gibi, et ürünleri ile sebze ve meyveler arasında insan vücudu için gerekli besin değerlerinde hemen hemen hiç bir farkın bulunmadığını kanıtlamıştır.

MİNAREL VİTAMİN	ET  ÜRÜNLERİ	VEJETARYEN GIDALAR
Protein	Tüm Kırmızı - Beyaz Etler - Deniz ürünleri	Bürüksel Lahanası-Brokili Fıstık ezmesi-Soya fasulyesi Mercimek-Nohut-Fasulye Yeşil bezelye-Pilav-Yumurta-Fındık.
Kolestrol	Sığır eti ve tüm kırmızı etler	Tereyağı-margarinler-Şeker barları-Çikolatalar
Demir	Sırasıyla Sığır fletosu - Hindi ve Tavuk etleri-Kabuklu deniz ürünleri	Mercimek-Fasulye ve Soya gıdaları-Yeşil yapraklı sebzeler Kuru üzüm-Tahıllar ve tahıl ürünleri.
Kalsiyum	-	Süt ve Süt ürünleri-Koyu yeşil yapraklı sebzeler-Brokoli Soya sütü-Portakal suyu ve soya gıdaları.
Potasyum	-	Brokoli-Patates-Yeşil yapraklı sebzeler-Narenciye-Muz-Bezelye Kurutulmuş meyveler Lima Fasulyesi.
Fosfor	Yağsız sıgır eti - Balık Kümes Hayvanları	Süt ve Süt Ürünleri - Yumurta Kuru Fasulye – Bezelye Mercimek Fındık - Tüm Tahıllar – Tohumlar
İyot	Tuzlu Su Balığı	İyotlu Tuz
Magnezyum	Sığır fletosu - Balık ve Tavuk eti	Kakao ve Çikolata Koyu Yeşil sebzeler Kuru Fasulye – Bezelye Mercimek Fındık - Yer Fıstığı - Fıstık Ezmesi Tüm tahıllar ve Tohumlar
Çinko	Kırmızı Etler - Kümes Hayvanları Kabuklu Deniz Hayvanları	Kuru Fasulye – Bezelye Mercimek Tüm Tahıllar ve Tohumlar
Folik Asit (Folat)	Karaciğer	Kuru Fasulye – Bezelye Mencimek Zenginleştirilmiş Tahıl Ürünleri Güçlendirilmiş Tahıllar Buğday Tohumu - Portakal Suyu Koyu Yeşil sebzeler Buğday Tohumu – Maya
Vitamin. A	Karaciğer	Yumurta - Süt ve ürünleri Yeşil veya turuncu sebzeler Kayısı-Şeftali-Mango-Portakal
Vitamin. B-6	Karaciğer – Balık - Kırmızı Et Kümes Hayvanları	Muz - Fındık Patatesler Tüm Tahıllar ve Tohumlar
Vitamin. B-12	Balık ve Kabuklular Kırmızı Etler - Organ Etler	Yumurta-Süt ve Süt Ürünleri Güçlendirilmiş Tahıllar
Vitamin. C	-	Tüm harenciye ürünleri-Ispanak Brokoli-Çilek-Kivi-Guava Biber-Domates
Vitamin. D	Karaciğer-Yüksek Yağlı Balık Somon-Orkinos-Sardalya	Yumurta Sarısı - Güçlendirilmiş Süt-Soya sütü-Portakal suyu Güçlendirilmiş Tahıllar
Vitamin. E	-	Margarin-Bitkisel Yağlar Tahıllar - Tohumlar Fındık - Yer Fıstığı - Fıstık Ezmesi
Vitamin. K	-	Lahana - Bürüksel lahanası Brokoli - Mayonez Yapraklı Yeşil Sebzeler Soya – Kanola – Zeytinyağı

Follow @AlpWebSite
Bizi Takip Edin
Tweetle