Fuzuli ve Şiirleri

Dünyada Nostalji Rüzgarı

KASİDELERİ - RUBAİLERİ ve GAZELLERİYLE BİR XVI. Y.Y. ŞAİRİ FUZULİ

 Türk Edebiyatının en büyük şairlerinden sayılan Fuzuli'nin doğum tarihi bilinmemekle birlikte Irak/Kerbela'da doğmuş olduğu ve yaşamını orada geçirdiği kanaati ağırlık taşımakta.
Fuzuli'nin esas ismi Mehmet, babasının ismi ise Süleyman'dır.

Fuzuli mahlasını (Takma ad) neden aldığını Fars'ça Divanı ön sözündeki açıklamasında şöyle ifade eder ve önceleri kullandığı bir mahlasın, başka bir şair tarafından da kullanıldığını öğrenince, eserlerinin karışmaması için, kendisine yeni bir mahlas aramaya başladığını ve kimsenin tenezzül edip te almaması için, boşboğaz, her şeye burnunu sokan anlamına gelen "Fuzuli" mahlasında karar kıldığını açıklar.

Yazmış olduğu onca şiirleri ve Türkçe, Farsça, Arapça yayınladığı Divanları çok sevilmiş, çok tutulmuş olmasına rağmen Fuzuli'nin yaşamı hep yokluk içinde geçer.

Bazı şiirlerinden de anlaşılacağı gibi Fuzuli, Necef'e gelir ve burada bulunan Hz.Ali'nin türbesinde ücretsiz ve süresiz hizmetçi (Hadim) lik yapar, bu dönemde de bugünkü Irak toprakları (Bağdat dahil) Safeviler hakimiyetindedir.
Fuzuli'nin ücret talep etmeden Hz.Ali'nin türbesinde, temizlik, bakım ve koruma hizmetlerini yerine getirdiğini öğrenen Safevi hükümdarı ona "Ratibe" adı verilen bir maaş bağlar, tam rahata kavuştum derken bir müddet sonra nedeni bilinmez maaşı kesilir, yine yoklukla başbaşa kalır.

1534 Yılında Kanuni Sultan Süleyman zamanında, Bağdat fethedilip, Osmanlı topraklarına dahil edilince, bir umut der Fuzuli ve Kerbela'dan yola çıkar. Bağdat'a geldiğinde perişan durumdadır, okadar yolu belkide aç suzuz katetmiştir, bilinmez.

Gelirgelmez başta Kanuni olmak üzere, sırasıyla Sadrazam Pargalı Damat İbrahim Paşa, Kazasker Kadri Efendi, Vezir Rüstem Paşa, Nişancı Celalzade Mustafa Çelebi, Bağdat Valisi Ayas Paşa, Bağdat Kazaskeri Seyyit Mehmet gibi Osmanlı ileri gelenlerine Kasideler sunar, kasideleri beğenilir ve kendisine hatırı sayılır "Caize" ler verilir, ayrıca her ay devamlı olarak dokuz akçelik maaş bağlanır.

Fuzuli'nin bundan sonra, Kınalızade Hasan Çelebi Tezikeresinde belirttiği gibi refaha kavuştuğu, maddi yönden sıkıntı çekmediği söylensede, şairin bizzat Nişancı Celalzade Mustafa Çelebi'ye gönderdiği meşhur "Şikayetname"sinden öğrendiğimize göre, Evkaf'ın "Zevaid" inden ödenecek bu maaşı bir türlü alamamış, kendisine verilmiş maaş "Berat"ıda elinde kalmış.

Asırlar sonra bile zevkle okunan kasidelerin, gazellerin, rubailerin yazarı ünlü Şair Fuzuli'nin değeri, ne Safeviler nede Osmanlı döneminde bir türlü anlaşılmamış ve şair Irak genelinde baş gösteren ve Vebanın bir çeşidi olan Taun hastalığına yakalanmış ve 1556 yılında da vefat etmiştir.




Fuzuli'nin aşağıda yayınlanan ve Beş yüz yıl öncesinde kaleme aldığı meşhur "Şikayetname"si ile verilen link teki şiirlerini okurken keyif alacağınız umuduyla.

Türkçeleştirilmiş haliyle yayınladığımız ve kafiyeli nesir tarzında yazılmış eserin dillerden düşmeyen cümlesi :

"Selam verdim rüşvet değildir diye almadılar" ( Osmanlıca :سلام وردم رشوت دگلدر ديو آلمادىلر )

Şikayetname (Osmanlıca: شکايت نامه )

Selam verdim, rüşvet değildir diye almadılar.
Hüküm gösterdim, faydasızdır diye iltifat etmediler.
Gerçi görünürdü itaat eder gibi davrandılar amma,
Bütün sorduklarıma halk diliyle karşılık verdiler:

Dedim :
- Ey arkadaşlar, bu ne yanlış işdir, bu ne yüz asıklığıdır?
Dediler :
- Bizim adetimiz böyledir.

Dedim :
- Benim riayetimi gerekli görmüşler ve bana tekaüt beratı vermişler ki ondan her zaman pay alam ve     padişaha gönül rahatlığı ile dua kılam.
Dediler :
- Ey zavallı! Sana zulüm etmişler ve gidip gelme sermayesi vermişler ki, daima faydasız mücadele        edesin ve uğursuz yüzler görüp sert sözler işitesin.

Dedim :
-Beratımın gereği niçin yerine gelmez?
Dediler :
-Zevaittir, husulü mümkün olmaz.

Dedim :
- Böyle evkaf zevaidsiz olur mu?
Dediler :
- Asitanenin masraflarından artarsa bizden kalırmı?

Dedim :
- Vakıf malın dilediği gibi kullanmak vebaldir.
Dediler :
- Akçamız ile satın almışız, bize helaldir.

Dedim :
- Hesaba alsalar bu tuttuğunuz yolun fesadı bulunur.
Dediler :
- Bu hesap, kıyamette sorulur.

Dedim :
- Dünyada dahi hesap olur, haberin işitmişiz.
Dediler :
- Ondan dahi korkumuz yoktur, katipleri razı etmişiz.

Gördümki sualime cevaptan başka nesne vermezler ve
Bu berat ile hacetim kılmağın reva görmezler,
Çaresiz, bende mücadeleyi terk ettim ve
Mey-us ü mahrum guşe-i uzletime çekildim.

                                    ******************************************

FUZULİ'nin DİĞER ŞİİRLERİ İÇİN .. TIKLAYIN.

BUNLARDA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR :

Namus nedir sormayın canım, kadın kahkaha atarsa bırakın kocanın namusunu ülkenin namusu şerefi gidermiş, bilmiyorsanız öğrenin.

Hint mitolojisinde kadının yeri







Ömer Hayyam yaşamı ve eserleri

Şair Nefi yaşamı ve eserleri

Neyzen Tevfik bir hiç olan kendi tabiriyle yaşamı.







Follow @AlpWebSite
Bizi Takip Edin
Tweetle