SGK. Engellilere Emeklilik ve Vergi İndirimi

ENGELLİ VATANDAŞLARIN EMEKLİLİK DURUMLARI ile VERGİDE İNDİRİM ESASLARI

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 31'inci maddesi ile Sakatlık İndiriminden Yararlanacak Hizmet Erbabının Sakatlık Derecelerinin Tespit şekil ve Uygulanması Hakkında Yönetmeliğinin 3'ü maddesinde : 
- Çalışma gücünün %80'inden fazlasını (%80 dahil) kaybetmiş olanlar 1. derecede,
- Çalışma gücünün %60 ından fazlasını (%60 dahil) kaybetmiş olanlar 2. derecede,
- Çalışma gücünün %40'ından fazlasını (%40 dahil) kaybetmiş olanlar 3. derecede  
Sakat olarak belirlenmiştir. 

Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmak isteyenlerin sevk işlemleri bulunulan yerdeki vergi daireleri veya deftarlıklar tarafından yapılmakta hastanelerden alınan sağlık kurulu raporları, Maliye Bakanlığı  Gelirler İdaresi Başkanlığı  merkez sağlık kurulu tarafından ilgili yönetmelik hükümlerine göre değerlendirilecek özür oranları tespit edilmektedir. 

Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanan siğortalılara 06. 08. 2003 tarihine kadar sakatlık derecelerine bakılmaksızın 15 Yıl sigortalılık süresi ve  3600 gün prim ödenmesi şartıyla yaşlılık aylığı bağlanmakta idi.  

06. 08. 2003 tarihinde yapılan düzenlemeyle anılan tarihten sonra ilk defa sigortalı olanlardan: - Birinci derece sakatlığı olanlara 15 yıl sigortalık süresi ve 3600 gün, 
- İkinci derece sakatlığı olanlara 20 yıl sigortalılık süresi ve 4400 gün malüllük, yaşlılık, ve ölüm sigortaları primi ödemiş olma şartı getirilmiştir. 

Sakatlığı bulunan  sigortalarımızın yapılan değişiklikten hemen etkilenmemeleri amacıyla getirilen yeni şartlar, sakatlık dereceleri ve sigortalık sürelerine göre kademelendirilmiş ve bu tarihten önce sigortalığı başlayanların kazanılmış hakları korunmuştur. 

Buna göre 6. 8. 2003 tarihi itibarıyla 12 yıldan fazla sigortalık süresi olan bir başka değişle 6. 8. 1991 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlardan sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazananlara :  
- 15 Yıl sigortalık süresi ve en az 3600 gün malüllük yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş olunması  şartıyla yaş koşulu aranmaksızın yaşlılık aylığı bağlanmaktadır. 

ÇALIŞMA GÜCÜNDE KAYBI OLAN SİGORTALILAR 

2008 Ekim ayından sonra ilk defa 5510 Sayılı Kanuna tabi Sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar için Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananlara ilişkin uygulama kaldırılmış, bunun yerine çalışma gücündeki kayıp onarına göre, emeklilik şartları ikame edilmiştir. 

Buna göre 2008 Ekim ayından sonra ilk defa siğortalı olarak çalışmaya başlayanlardan Kurum 
Sağlık kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranı :   

- %50- %59 arasında olduğu anlaşılanlara en az 16 yıl  Sigortalılık süresi ve 4320 gün, 
- %40  %49 arasında olduğu anlaşılanlara en az 18 yıl  Sigortalılık süresi ve 4680 gün  
malüllük,  yaşlılık, ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığı bağlanmaktadır. 

Çalışma gücündeki kayıp orarına göre yerine getirilmesi gereken gün sayısı şartları 4 a kapsamındaki sigortalılar için kademelendirilmiş olup gün sayısına ilişkin geçiş süreci aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 

 
4 b Kapsamındaki sigortalılar için gün sayısında kademelendirme öngörülmediğinden bu kapsamdaki sigortalılar için 4320 veya 4680 gün sayısı şartı aranmaktadır.

ÇALIŞMAYA BAŞLADIĞI TARİHTE MALÜL OLANLAR 

 5510 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 2008 Ekim ayından önce 4 a kapasamında sigortalı olarak çalışmaya başlayan ve çalışmaya başladığı tarihte malül  olan 4 a sigortalıları için şartlar : 
- En az 15 yıl ve 3960 prim gün sayısı olarak belirlenmiştir. 

- İlk defa 2008 ekim ila 31. 12. 2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar için 3700 gün, 
- 01.01. 2009 tarihinden itabaren sigortalı  olanlar için ise her takvim yılı başında 3700 güne 100 gün eklenmek suretiyle 3960 günü geçmemek üzere uygulanmaktadır. 

Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihte malül olan 4 b Sigortalarından : 
- 2008 Ekim ayından sonra aylık talebinde bulunanlara 15 yıllık sigortalık süresi ve 3960 prim gün sayısı koşullarının yerine gelmesi halinde aylık bağlanmaktadır. 

5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa çalışmaya başladığı tarihden sonra malül sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya özürü bulunan ve bu nedenle malüllük aylığından yararlanamayan 4 a ve 4 b kapsamında olan sigortalılara en az 15 yıl sigortalılık süresi ve 3960 gün prim ödeme şartıyla emekli aylığı bağlanmaktadır. 

Söz konusu 3960 gün prim ödeme şartı 4/a kapsamındaki sigortalılar açısından 2008 ekim ile 
31. 12. 2008 tarihleri arasında sigortalı sayılar için 3700 gün 1. 1. 2009 tarihinden sigortalı sayılanlar için her takvim yılı başında 3700 güne 100 eklenmek suretiyle 3960 günü geçmemek üzere, kademelendirilmiştir.  

SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ 

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık kuruluşları tarafından verilen raporlara İstinaden kurum sağlık kurulunca meslekte kazanma gücünü en az %10 oranında yitirdiği tespit edilen sigortalılara, iş göremezlik geliri bağlanmaktadır. 

Sürekli iş görmezlik geliri bağlanabilmesi için, sigortalının çalıştığı işten ayrılması, işyerini kapatması, devretmesi veya bellli süre çalışması olması şartı aranmaz. Ancak kendine adına ve hesabına bağımsız olarak çalışan 4 b kapsamındaki sigortalılara sürekli iş göremezlik geliri
bağlanabilmesi için, kendi sigortalığından dolayı prim borçların ödenmiş olması zorunludur. 

Bu uygulama 4 b kapsamındaki sigortalılar için ilk defa,getirilmekte olup 10. 2008 tarihinden sonraki iş kazalarını ve meslek hastalıklarında uygulanmaktadır. 

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Kişilerin başkalarına muhtaç olmadan yaşamlarını teminat altına almayı amaçlayan Sosyal güvenlik sistemi, Anayasamız ve kanunlarla belirlenmiş vazgeçilemez bir insan hakkıdır. 
Nüfusumuzda önemli  yeni oluşturan özürlülerimiz gerek çalışma yaşamlarında gerekse emeklilik aşamasında özel olarak korunmaktadır. 

Özürlülerimiz, sosyal güvenlik uygulamalarında diğer sigortalılara göre ayrıcalıklı kabul edilmekte ve daha kolay şartlarla emekli aylığına hak  kazanabilmektedir. 
Yukarıda açıklanan uygulamalar 4 b kapsamında bağımsız çalışan özürlülerimiz, ilk defa 5510 Sayılı Kanunla getirilmektedir. 

Özürlülerimizin emeklilik haklarından hangi  şartlarla yararlanabilecekleri konusunda bilgilendirilmeleri amacıyla hazırlanan faydalı olacağı inancıyla tüm özürlülerimize çalışma hayatlarında ve sosyal yaşamlarında başarılar  dileriz.

Konuk Yazar Zerrince__

Kaynak :  SGK nun halkı aydınlatmak
amacıyla yayınladığı mini mavi kitapçık.

ETİKETLER : SGK -  EMEKLİ - ÖZÜRLÜ - ENGELLİ  



Follow @AlpWebSite
Bizi Takip Edin
Tweetle