Eski Yolcu Otobüsleri

BİR NOSTALJİ .ASIRLIK GEÇMİŞİYLE YOLCU OTOBÜSLERİ

(Yeniden güncellendi 05/14)

Yüz yılı aşkın zamandır kimi çakıl taşlı, kimi stablize, kimi asvalt, kimi beton yollar ile günümüzdeki gelişmiş çok şeritli otoban lar üzerinde, şehir içi, şehirlerarası yada uluslar arası yolcu taşımacılığınde insanlara hizmet veren otobüslerin tarihi 1662 yılına kadar uzanır.

Şimdilerde kullanılan son derece konforlu, seri, rahat ve tüm teknolojik özellikleri üzerinde taşıyan yolcu otobüslerinin atası 1662 yılında Fransa’nın Başkenti Paris’te ortaya çıkmıştır.

8 ila 10 kişi taşıma kapasitesine sahip bu araçlar ahşap kasa ve ahşap 4 tekerlidir ve bir çift atla çekilmektedir. İlk hizmete girmesinde sadece ekonomik seviyesi yüksek kişilerin binebildiği araçlar yine Paris’te 1820 yılına kadar gerek yolcu kapasitesi ve gerekse yapım şekliyle gelişmiş ve yaygınlaşmıştır.

Bu gelişim sürecinde tüm halkın hizmetine sunulan araçlara Latince’de “herkes için” anlamına gelen  “Omnibus” ismi verilmiş bir müddet sonrada Omni kelimesi kaldırılarak “Bus” adıyla günümüze kadar anılmıştır.

Atlı otobüsler Fransa’dan sonra 1829 yılında İngiltere/Londra’ da kullanılmaya başlamış ve 3 atla çekilen bu otobüslerin yolcu kapasitesi  22 ye kadar yükselmiştir.

1895 Yılında Almanya’da üretilen ilk benzin motorlu ve 8 kişilik otobüsün ardından, 1904 yılında İngiltere’de benzin motorlu iki katlı otobüsler üretilmiş, gerek bu otobüslerin ve gerekse buharla çalışan ayrı özellikli otobüs ve tramvayların devreye girmesiyle, atlı otobüsler 1918 yılında tamamen trafikten kaldırılmıştır.

Türkiye’de Yolcu Taşımacılığı :

Yurdumuzda yolcu taşımacılığı Osmanlı Devrinde 1850 yılında Eminönü-Üsküdar arasında günde dört sefer yapan vapurlarla başlar. Daha sonraları vapur seferleri Üsküdar-Kabataş arasında gerçekleştirilir ve peyderpey yaygınlaşır.

Karada taşımacılık ise, 1854 yılında Paris’te faaliyete geçen Atlı Tramvay sisteminin 15 yıl sonra 1969 yılında İstanbul’daki deneme seferi ile Galata-Beyoğlu arasında açılan tünelin Kasım.1874 yılındaki deneme seferiyle başlar.

Bilahare 31.Temmuz.1871 günü ilk atlı tramvay, normal seferine Azapkapı-Ortaköy arasında başlamış, dünyada buhar gücüyle çalışan ikinci tünel olan galata tünile yolcu taşımacılığı ise 17.Ocak.1975  tarihinde resmen faaliyete geçmiştir.

1912 Yılında başlayan Balkan Savaşları nedeniyle Tramvay atlarının ordu tarafından satın alınması (Mevcut 430 atın tamamı satın alınmıştır) sonucunda tramvay seferleri durmuş, 1913 yılında Dersaadet Tramvay Şirketi’nce satın alınan  36  Adet elektrikli çekici tramvay vagonunun yurdumuza getirilmesiyle, tramvaylarda elektrikli sisteme geçiş çalışmaları başlatılmış ve 25.Ocak.1914 Tarihinde ilk elektrikli tramvay Galata Köprüsü üzerinde çalıştırılmıştır.

İlk Otobüsler :

Türkiye’de ilk otobüsle yolcu taşımacılığı Dersaadet Tramvay Şirketi’nce  Fransa’dan 1926 yılında satın alınan 4 adet Renault-Scemia marka otobüsün 1927 yılında Karaköy İskelesi-Moda arasında sefere çıkmasıyla başlar, 1928 yılında ise İstanbul’da kurulan ilk otobüs işletmesi olan “Boğaziçi Otobüsleri” nin 10-12 adetlik otobüs filosuyla Taksim-Yenimahalle  arasında yaptığı seferlerle devam ederek yaygınlaşır.

Otobüs seferleriyle birlikte tramvay hatlarıda İstanbul’un her iki yakasında hızla gelişmekte ve yaygınlaşmaktadır.

Ulusal uzak mesafe yolcu taşımacılığında ilk adımı atan şirket ise 1926 yılında Bursa’da kurulan Kamil Koç Şirketi’dir.

Kamil Koç firması 1933 yılında Bursa-Ankara arası yolcu taşıyan ilk firma unvanını alırken yine aynı firma 1949 yılında İstanbul-Ankara arasında yolcu taşıyan ilk firma unvanınıda almıştır.

Sonradan İETT ismini alan İstanbul Dersaadet Tramvay İşletmesinin 1927 yılında 4 otobüsle başlattığı otobüsle yolcu taşıma faaliyetlerini örnek alan diğer illerde, kendi bütçelerine göre otobüs alımlarına ve şehir içi yolcu taşımalarına başlamışlardır.

İl ve İlçe Belediyeleri bu gelişmeleri sürdürürken, özel şahıslar, birlikler ile şirketleşen gruplar önce İl ve İlçeler arasında otobüslerle yolcu taşımaya başlamışlar, daha sonraları ise bu işletmeler zaman içinde iller arası yolcu taşımacılığına el atarak gelişmeyi sürdürmüşlerdir.

Özellikle 1950 lerden sonra karayollarına verilen ağırlık ve yatırımlarla karayolu taşımacılığı hızla yaygınlaşmaya başlamış, önceden rakip dahi olamadığı demiryollarını hızlı bir atılımla geçerek gelişmiş ve yurdumuzda yolcu taşımacılığında ilk sırayı almayı başarmıştır.

Günümüzdede bu ilk olma başarısını devam ettiren karayolu yolcu taşımacılığı, sayısız şirketler eşliğinde dünyanın en modern, lüks, konforlu ve süratli otobüsleriyle devam etmektedir.

2012 Türkiye’sinde artık Tüm iller, ilçeler, kasabalar, köyler ve beldeler  arasındaki yolcu taşımacılığının tamamı otobüsler ve adına minibüs denen küçük otobüslerle gerçekleşmektedir.

80 Yılı aşkın zaman içinde bu görevi üstlenen şahıs yada firmaların yolcu biletleri ise anıları canlandıracak kadar ilginç özelliklere sahiptir. Öyleki kimi biletler firma reklamını elle çizilmiş çeşitli resimlerle yaparken, kimi firmalar ise müşteri beğenirliğini kazanmak için biletlerin üstüne yada altına ilgi çeken yazılar yazmışlardır.

ESKİ OTOBÜS RESİMLERİ için....        TIKLAYIN.

SETRA OTOBÜS RESİMLERİ için.       TIKLAYIN.

MERCEDES-BENZ Otobüs Resimleri    TIKLAYIN.
MERCEDES-BENZ TARİHÇESİ için.    TIKLAYIN.

ETİKETLER : İLK YOLCU OTOBÜSÜ - OMNİBUS - BUS - ATLI TRAMVAY - RENAULT.SCMİA - BOĞAZİÇİ OTOÜSLERİ - KAMİL KOÇ - İETT